Gedurende meerdere, afzonderlijke en gezamenlijke, bezoeken aan Japan ontmoetten wij – kunstenaars Hannie van den Bergh en Jan van den Berg – een rijke diversiteit aan Japanse collega’s met wie we te spreken kwamen over elkaars artistieke en culturele verwantschap en verschillen. Meer en meer ontdekten we dat er een groter verhaal aan onze wederzijdse interesse ten grondslag lag. Het verhaal over de exclusieve (handels-) relatie en interculturele dialoog die Nederland en Japan al eeuwenlang onderhouden. Met de middelen van de kunst willen wij de actuele relevantie van dat verhaal onderzoeken en nieuw leven in blazen.
Trefwoorden
Immaterieel erfgoed, identiteit, globalisering en migratie.
Geschiedenis en actualiteit
Ruim 250 jaar lang — van 1600 t/m 1859 — onderhielden Nederland en Japan een in toenemende mate uitzonderlijke (handels-) relatie. Gedurende die periode, waarin Japan vrijwel hermetisch van de buitenwereld was afgesloten, was Nederland het enige westerse land waarmee goederen werden verhandeld, en kennis en kunst werd uitgewisseld. Ook ontwikkelden beide landen een toenemende interesse in elkaars gedachtegoed en omgangsvormen. Een dialoog die we willen revitaliseren in het licht van actuele vraagstukken als immaterieel erfgoed, identiteit, globalisering en migratie.
Kunstenaars dialoog
Er zijn weinig landen die zo verschillend tegen deze vraagstukken aankijken als Japan en Nederland. Toch vervulde Nederland — met name in de 18e eeuw — een unieke rol bij het verspreiden van kennis over de Japanse cultuur in Europa. En omgekeerd, ontstond er in Japan een heuse Hollandkunde (Rangaku); Japanse intellectuelen die een verregaande interesse voor de Nederlandse (westerse) cultuur aan de dag legden. Wie in Japan kennis wilde vergaren over de westerse wereld moest Nederlands (het ‘Latijn van het Oosten’) kunnen lezen. Wat begon als een handelsbetrekking werd zo een interculturele dialoog. Met de middelen van de kunst willen wij die dialoog nieuw leven inblazen. Met als centrale vraag: hoe zien we onszelf en elkaar in tijden van verandering.